- Kitab Musarar inganggit, Duk Sang Prabu Joyoboyo, Ing Kediri kedhatone, Ratu agagah prakosa, Tan ana kang malanga, Parang muka samya teluk, Pan sami ajrih sedaya
Kitab Musarar ditulis, Kala Sang Raja Jayabaya, di Kediri istananya, Raja Gagah perkasa, tak ada yang menghalangi, para musuh tunduk, semua pada ketakutan - Milane sinungan sakti, Bathara Wisnu puniku, Anitis ana ing kene, Ing Sang Prabu Jayabaya, Nalikane mangkana, Pan jumeneng Ratu Agung, Abala para Narendra
Sebanya dia sakti, Sanghyang Wisnu itu menitis padanya, pada Sang Raja Jayabaya, pada waktu itu, bertahta sebagai Raja besar, berkawan dengan para Raja. - Wusnya mangkana winarni, Lami-lami apeputra, Jalu apekik putrane, Apanta sampun diwasa, Ingadekaken raja, Pagedongan tanahipun, Langkung arja kang nagara,
Setelah demikian terkisah, lama-lama berputra, lelaki gantheng ujudnya, pada waktu dewasa, diangkat sebagai raja, di daerah Pagedongan, lebih ramai negaranya. - Maksihe bapa anenggih, Langkung suka ingkang rama, Sang Prabu Jayabayane, Duk samana cinarita, Pan arsa katamiyan, Raja Pandita saking Rum, Nama Sultan Maolana,
Kesayangan ayah itu, lebih sayang sang bapa, Sang Raja Jayabaya, pada saat itu dikisahkan, akan kedatangan tamu, Raja Ulama dari Roma, bernama Sultan Maulana - Ngali Samsujen kang nami, Sapraptane sinambrama, Kalawan pangabektine, Kalangkung sinuba suba, Rehning tamiyan raja, Lan seje jinis puniku, Wenang lamun ngurmatana
Ali Syamsul Zein namanya, setibanya menghadap, bersama bingkisannya, lebih dimuliakan, karena tamunya seorang Raja, dan lain bangsa itu, terhormat bila menghargainya - Wus lenggah atata sami, Nuli wau angandika, Jeng Sultan Ngali Samsujen, “Heh Sang Prabu Jayabaya, Tatkalane ta iya, Apitutur ing sireku, Kandhane Kitab Musarar.
Telah duduk berhadapan keduanya, lalu bersabdalah Sri Sultan Syambul Zein, " Hai Sang Raja Jayabaya, ketika memberi nasehat padamu, isinya Kitab Musarar - Prakara tingkahe nenggih, Kari ping telu lan para, Nuli cupet keprabone, Dene ta nuli sinelan, Liyane teka para,” Sang Prabu lajeng andeku, Wus wikan titah Bathara.
Perkara lakunya itu, tinggal tiga kali dan selanjutnya, lalu sempit tahtanya, lalu diselingi, lainnya dari kawula, Sang Raja lalu tertunduk, sudah paham kehendak Tuhan - Lajeng angguru sayekti, Sang-a Prabu Jayabaya, Mring Sang raja panditane, Rasane Kitab Musarar, Wus tunumplak sadaya, Lan enget wewangenipun, Yen kantun nitis ping tiga
Lalu berguru dengan tekun, Sang Raja Jayabaya, pada Sang Raja Ulama, Rasanya Kitab Musarar, sudah tamat semua, lalu ingat ketentuannya, bahwa tinggal menitis tiga kali - Benjing pinernahken nenggih, Sang-a Prabu Jayabaya, Aneng sajroning tekene, Ing guru Sang-a Pandita, Tinilar aneng Kakbah, Imam Supingi kang nggadhuh, Kinarya nginggahken kutbah.
Kelak akan dijelaskan, Sang Raja jayabaya, di dalam tongkat(=pegangan)nya; oleh Guru Sang Ulama, ditinggalkan di Ka’bah, Imam Syafei yang merawah/memelihara, dipakai untuk mendirikan / menyampaikan wejangan/ajaran - Ecis wesi Udharati, Ing tembe ana Molana, Pan cucu Rasul jatine, Alunga mring Tanah Jawa, Nggawa ecis punika, Kinarya dhuwung puniku, Dadi pundhen bekel Jawa
Ecis wesi udarati ( ini peribahasa, maksudnya adlh senjata/dari logam), kelak ada Maulana, yang sesungguhnya ialah cucu Rasul, pergi ke tanah Jawa, membawa logam itu, untuk (bahan) keris, jadi leluhur para pemimpin Jawa - Raja Pandita apamit, Musna saking palenggahan, Tan antara ing lamine, Pan wus jangkep ing sewulan, Kondure Sang Pandita, Kocapa wau Sang Prabu, Animbali ingkang putra.
Ulama raja mohon diri, hilang dari tempat duduknya, tak seberapa lama, yaitu genap satu bulan, (dari) pulangnya Sang Ulama, terkisahlah Sang Raja, memanggil Sang Putra. - Tan nulya prapti, Apan ta lajeng binekta, Mring kang rama ing lampahe, Minggah dhateng ardi Padhang, Kang putra lan keng rama, Sakpraptanira ing gunung, Minggah samdyaning arga.
Tak lama kemudian tiba, dan langsung dibawa, Oleh Sang Bapa dalam perjalanannya, naik Gunung Padhang, Sang Bapa dan Sang Putra, setibanya di Gunung, naik ke tengah puncak gunung - Wonten ta ajar satunggil, Anama Ajar Subrata, Pan arsa methuk lampahe, Mring Sang Prabu Jayabaya, Ratu kang namur lampah, Tur titis Bathara Wisnu, Njalma Prabu Jayabaya
Ada seorang Guru, bernama Guru Subrata, yang akan menjemput datangnya, yaitu Sang Raja Jayabaya, Raja yang langkahnya menyamar, apalagi Titisan Dewa Wisnu, menjelma sang Raja Jayabaya - Dadya Sang Jayabaya ji, Waspada reh samar-samar, Kinawruhan sadurunge, Lakune jagad karana, Tindake raja-raja, Saturute laku putus, Kalawan gaib sasmita.
Jadilah Sang Jayabaya seorang, waspada hal yang samar-samar, diketahui sebelumnya, Lakunya dunia oleh karena, Langkahnya Raja-raja, sterusnya langkah tegas, beserta pertanda ghaib - Yen Islama kadi nabi, Ri Sang aji Jayabaya, Cangkrameng ardi wus suwe, Apanggih lawan ki Ajar, Ajar ing gunung Padhang, Awindon tapane guntur, Dadi barang kang cinipta.
Bila Sang Nabi Islam, Paduka Sang Aji Jayabaya, bediam di gunung sudah lama, bertemu Ki Guru, Guru di Gunung Padhang, berwindu-windu tekun bertapanya, Jadi/terwujud barang yang diangankan - Gupuh methuk ngacarahi, Wus tata dennya alenggah, Ajar angundang endhange, Siji nyunggi kang rampadan, Isine warna-warna, Sapta wara kang sesuguh, Kawolu lawan ni endang.
Tergesa-gesa menjemput mempersilakan, setelah tenang mereka duduk, Ki Guru memanggil putrinya, satu menyunggi sesajian, isinya beraneka macam, tujuh hal yang disajii, ke delapan ialah Sang Putri - Juwadah kehe satakir, Lan bawang putih satalam, Kembang melathi saconthong, Kalawan getih sapitrah, Lawan kunir sarimpang, Lawan kajar sawit iku, Kang saconthong kembang mojar.
Jadah/tetel/Uli sebanyak satu takir, juga bawang putih sebanyak satu baki, Bunga melathi sebanyak satu bungkus, juga darah sebanyak satu mangkok, juga Kunyit satu rimpang,, dan kajar sawit itu, yang sebungkus bunga mojar - Kawolu endang sawiji, Ki Ajar pan atur sembah, “Punika sugataningong, Katura dhateng paduka,” Sang Prabu Jayabaya, Awas denira andulu, Sedhet anarik curiga.
Ke delapan Sang Putri seorang, Ki Guru mengaturkan sembah, ”Iinilah atur /hidangan saya, kupersembahkan kepada Paduka”: Sang Raja Jayabaya awas penglihatannya, segera mencabut keris - Ginoco ki Ajar mati, Endhange tinuweg pejah, Dhuwung sinarungken age, Cantrike sami lumajar, Ajrih dateng sang nata, Sang Rajaputra gegetun, Mulat solahe kang rama.
Ditusuk Sang Guru tewas, putrinya ditikam tewas, keris disarungkan segera, Santrinya sama lari, takut kepada Sang Raja, Sang putra raja menyesal, melihat perbuatan Sang Bapa - Arsa matur putra ajrih, Lajeng kondur sekaliyan, Sapraptanira kedhaton, Pinarak lan ingkang putra, Sumiwi muriggweng ngarsa, Angandika Sang-a Prabu, Jayabaya mring kang putra.
Sang Putra ingin berkata takut, lalu berdua pulang, setibanya di istana, duduk dengan sang putra, sang putra di hadapan, berkata Sang Prabu Jayabaya kepada sang putra - Heh putraningsun ta kaki, Sira wruh solahing Ayea, lya kang mati dening ngong, Adosa mring guruningwang, Jeng Sultan Maolana, Ngali Samsujen ta iku, Duk maksih sami nom-noman.
Hai putraku ananda, kamu tahu kelakuan Guru, dia yang mati olehku, bersalah pada guruku, Sang Sultan Maulana, iaitu Ali Syamsul Zein, ketika masih sama-sama muda.
titi 08.06.09
y. isyanadewa